6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile, 2013 yılından itibaren tüm işverenler işyerleri için “iSG” risk değerlendirmesi (risk analizi) yaptırmakla yükümlüdür.
Risk Değerlendirmesi / Risk Analizi Hakkında Bilgiler
Tehlike ya da risk ne demektir?
Tehlike; zarar verme potansiyeline sahip herhangi bir şey. Tehlikeler insana, mala ve prosese etki edebilir; Kazalara ve hastalıklara, ürün kaybına, makine hasarlarına, vs. sebep olabilir.
Mesleki riskler
Mesleki risk; bir tehlikeye maruziyet sonucu ölüm, yaralanma ya da bir hastalığın meydana gelme olasılığının ve şiddetinin bileşkesine işaret eder.
Risk değerlendirmesi nedir?
Risk değerlendirmesinin temel mantığı; Herhangi bir sektörde bir iş yerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek tehlike kaynaklarının, o iş yerinde görev yapan bir ekip tarafından çalışanların fikirlerini de göz önüne alınarak belirlenmesi ve bu ekip tarafından gerekli önlemlerin geliştirilmesidir.
Risk kontrol tedbirleri
Risk değerlendirmesi, bütün iş yerlerinde faaliyete geçmeye hazırlık aşamasından başlamak üzere tehlikelerin tanımlanması, risklerin belirlenmesi ve analiz edilmesi, risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, dokümantasyon, yapılan çalışmaların güncellenmesi ve gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilmektedir.
Risk analizinin yapılması için işyerlerinde risk değerlendirmesi ekibi oluşturulmalıdır. Bu ekipte İşveren/İşveren vekili, işyerindeki çalışan temsilcileri, destek elemanları, işyerinde isg hizmetlerini yürüten iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, işyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde tehlike kaynakları ve riskler konusunda bilgi sahibi olan çalışanlar yer alabilir.
Risk analizi nedir?
İşletmelerin faaliyetleri sırasında ortaya çıkan veya ortaya çıkması ihtimali bulunan tehlikelerin önceden dikkatli ve ayrıntılı şekilde saptanması ile birlikte bunlara ilişkin risklere karşı alınacak önlemler için yöntem ve esasların belirlenerek, risklerin tam olarak ortadan kardırılması veya minimize edilmesi çalışmalarına risk analizi denir.
Risk analizi neden yapılır?
İşyerlerinde risk analizlerinin yapılması iş sağlığı ve güvenliği açısından kanunlara uyum sağlamak için önemlidir. Ancak sadece bu gözle bakılmamalıdır. Risk analizi ile işyerindeki riskler öngörülebilir. Öngörülen risklerin etkilerini hesaplanabilir.
Risklerden kimlerin veya kaç kişinin etkilenebileceği bilinebilir. Çalışma alanında iş kazaları büyük ölçüde önlenmiş olur, hastalık, yaralanma, sakatlık, ölüm gibi sağlık sorunlarının önüne geçilebilir ve böylece gereksiz para ve zaman maliyetleri azaltılabilir ve faaliyetlerin kesintisiz devam etmesi sağlanır.
Çalışanları arasında iş güvenliği uzmanı bulunmayan işyerlerinde, bu yükümlülük ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden veya yetkilendirilmiş toplum sağlığı merkezlerinden hizmet alarak yerine getirebileceği belirtilmiştir.
Risk analizi bir ekip çalışmasıdır!
İşverenin çalışma ortamında iş imkânı sağladığı personelin sağlığını ve güvenliğini sağlaması ve bu durumu sürdürmesi beklenir. Bu amaç doğrultusunda risk analizi yaptırılır. Ancak risk analizinin gerçekleştirilmiş olması ile işverenin yükümlülüğü sona ermez. Risk analizi çalışmalarında uzmanlara ihtiyaç duyulan her türlü bilgi ve belge tedarik edilmelidir.
Risk analizi ne sadece işverenin ne de görevlendirilen uzmanın yetkisindedir. Risk analizi bir ekip çalışmasıdır ve bu ekibi oluşturacak kişiler yönetmelikçe belirtilmiştir. Kısaca bahsedecek olursak; işveren veya vekili, iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri, işyeri çalışan temsilciler ve oluşabilecek riskler hakkında bilgi sahibi destek elemanları bu ekibi oluşturacaktır.
Risk analiz akışının yürütülmesi
İşveren, risk analizi çalışmalarının yürütülmesi için bir kişiyi görevlendirip analiz akışının ilerlemesini sağlayabilir ancak hiçbir şekilde analizin gerçekleştirilmesi için gerekli olan çalışmaların yapılmasına engel teşkil edebilecek bir davranışta bulunamaz. Ayrıca analiz ekibi de işverenin sağladığı belgelerin korunması ve gizli tutulmasıyla yükümlüdür.
İş yerinin özellikleri
Belirlenen tehlikelerin hangi şekillerde çalışanlara ve işletmeye zarar vereceğini ele alarak muhtemel riskler ortaya konulur ve riskler önem derecesine göre sıralanır. Bu aşamadan sonra risklerin olumsuz etkilerini giderme çalışmaları başlar. Temel felsefe riskleri tamamen ortadan kaldırmak olmakla birlikte bunun mümkün olmadığı durumlarda riskin iş yerinin özelliklerine göre belirli bir seviyenin altına indirilmesi ile güvenli çalışmanın sağlanmasıdır. Bu seviyeye kabul edilebilir risk seviyesi denilmektedir.
Mevcut durumun kontrolü
Gerekli çalışmalar ile risklerin olumsuz etkileri giderildikten sonra mevcut durum yeniden kontrol edilerek gözden kaçan veya yeni ortaya çıkan bir riskin olup olmadığı kontrol edilir. Yapılan tüm bu çalışmalar kayıt altına alınarak çalışmanın devamlılığı ve kontrol edilebilmesi sağlanır.
Çalışanların sağlığının korunması
Mesleki risklerin değerlendirilmesinde temel amaç, çalışanların sağlığının korunması ve güvenliklerinin sağlanmasıdır. Risk değerlendirme, işle ilgili faaliyetlerden kaynaklanan ve çalışanlara ve çevreye olabilecek olası zararların en aza indirilmesine yardım eder. Risk değerlendirme aynı zamanda işinizin verimli ve rekabet edebilir olmasına katkı sağlar.
Risk değerlendirmesi özetle aşağıdaki adımları kapsamaktadır:
– Risk ve tehlikelerin tanımı
– Risk ve tehlike yönetimi
– İşletmenizde var olan ve olabilecek risklerin analizi
– Risk yönetimi ile ilgili organizasyonun oluşturulması
– Uygun risk metodunun seçilmesi ve risk seviyeleri
– İşyeri risk kontrol sistemlerinin kurulması
– Risk analiz ekiplerinin kurulması
– Belirlenen risklere karşı gerekli tedbirlerin ele alınması ve uygulanması
– Risk yönetimi için etkin kontrol ve denetim mekanizmasının işletme içerisinde uygulanabilir ve işler olması
